بعضی از جنگ‌ها و مبارزه‌ها جنبه اعتقادی و ایدئولوژیکی دارد و چون حامل یک فکر و عقیده و ایدئولوژی است و می‌خواهد مانع را از سر راه عقیده اش بر دارد، یا این که می‌خواهد راهی پیدا کند تا عقیده‌اش را در دنیا تبلیغ کند. علی علیه السلام تصریح می‌کند که جنگ‌های صدر اسلام ماهیت، ایدئولوژیکی داشت: و حملوا بصائرهم علی اسیافهم؛ (نهج البلاغه، خطبه 150، ص 46 ) آنها بصیرت‌ها و درک‌ها و آگاهی‌های خود را روی شمشیرهای خودشان حمل می‌کردند، یعنی می‌خواستند با این شمشیرها به مردم آگاهی بدهند. (حق و باطل به ضمیمه احیای تفکر اسلامی، ص 45)
«شرط این که قیامی مقدس باشد، این است که آن قیام با یک بینش و درک و بصیرت قوی توأم باشد.. (حماسه حسینی، ج1، ص72)